رنگ آمیزی خودرو علاوه بر زیبایی، بیشتر جنبه محافظت از بدنه در برابر زنگ زدگی، خوردگی، نور خورشید، نمک، ریزش برف، باران اسیدی و … را دارد. در کشور ما رنگ محبوب مردم سفید، مشکی و خاکستری است ولی در کشورهای دیگر، رنگ های جذاب در اولویت است که نشات از روحیه شاد آنها دارد.
مراحل رنگ آمیزی خودرو در کارخانجات خودروسازی به ترتیب بدین صورت می باشد:
لایه فسفاته + رنگ آستر اولیه به روش غوطه وری در رنگ باردار شده با جریان الکتریکی (ED) + سیلر+ قیرپاشی PVC+ رنگ آستر یا پرایمر (پودری الکترواستاتیک) + دو لایه رنگ(پایه + نهایی به روش پودری الکترواستاتیک)
مرحله اول: آماده سازی بدنه قبل از رنگ آمیزی خودرو
مرحله اولیه آماده سازی (Pre-Treatment) است. بدنه خودرو بعد از جوشکاری لیزری و اتصال اجزا بدنه به یکدیگر جهت رنگ آمیزی از سالن جوش به سالن رنگ منتقل می شود. اما به دلیل وجود آثار جوشکاری، زنگ زدگی، چربی و… برای بالا بردن چسبندگی رنگ باید بدنه تمییز شود. در این مرحله برای جلوگیری از زنگ زدگی، در ابتدا پوشش فسفاته بر روی بدنه قرار می گیرد. بدنه داخل استخر محلول فسفاته شده یا توسط دوش هایی محلول بر روی بدنه پاشیده می شود.
پوشش فسفاته چیست؟
پوشش فسفاته برای آماده سازي سطوح آهني، استيل، گالوانيزه (روی+ آهن) يا آلومينيوم قبل رنگ آمیزی اعمال می شود. از این رو توسط يك محلول رقيق اسيد فسفريك(H3PO4) و مواد شيميايي ديگر صورت مي گيرد. سطح فلز با محلول اسيد واكنش شيميايي داده و يك سطح محافظت كننده از كريستالهاي فسفات بر روي لايه ايجاد مي كند. نمک های فسفات فلزی متخلخل بوده که باعث افزایش چسبندگی رنگ به سطح فلز می شود. با این روش مقاومت به خوردگی بدنه خودرو بالا می رود. بدنه در مرحله بعدی وارد تونل شستشو شده و با آب نرم(با سختی بسیار پایین) یا دیونیزه کاملا شسته می شود. در انتهای این مرحله اتاق خودرو وارد تونل خشک کن می شود.
مرحله دوم: رنگ آمیزی غوطه وری الکتریکی خودرو (ED)
یک لایه آستر(اولیه) با غوطه وری در استخر رنگ باردار شده با جریان الکتریکی (Electrodeposition) انجام می شود. محلول رنگ داخل استخر شامل رزین، پیگمنت رنگ، آب دیونیزه، حلال های رنگ و افزودنی های دیگر می باشد. دو سیستم آندی (AED) و کاتدی (CED) به وجود آمده است. در سیستم آندی، بدنه خودرو قطب مثبت جریان الکتریکی(آند) می باشد. رنگ مصرفی در این سیستم به دلیل داشتن بار منفی به سمت قطب مثبت حرکت می کند و ضمن واکنش شیمیایی، بر سطح بدنه می نشیند. برخلاف سیستم آندی، در سیستم کاتدی، قطب منفی جریان الکتریکی به بدنه خودرو (کاتد) متصل می شود. رنگ به دلیل داشتن بار مثبت به سمت قطب منفی یا کاتد (بدنه خودرو) حرکت می کند. به دلیل برتری سیستم کاتدی نسبت به آندی، در حال حاضر، سیستم کاتدی از کاربرد بیشتری در سالن رنگ ED خودروسازها برخوردار است.
شستشو با محلول UF
محلول UF شامل آب، حلال رنگ ED و افزودنی های دیگر است. بدنه پس از خروج از حوضچه در چند مرحله شسته شده تا رنگ اضافی از آن جدا شود و فیلم یکنواختی در سطح شکل بگیرد. سپس وارد کوره پخت شده تا رنگ خشک شود.
مرحله سوم: پاشش سیلر
پاشش سیلر برای درزگیری قسمت های مختلف خودرو می باشد. سیلر بر پایه لاستیک طبیعی و مصنوعی (SBR) است که حاوی حلال می باشد. در این قسمت تمامی درزهایی که زیر، داخل و روی بدنه وجود دارد به وسیله سیلر (موم) درزگیری می شود. این کار برای جلوگیری از ورود گرد و خاک، گل و لای و همچنین نفوذ آب و سروصدا به داخل خودرو انجام می شود.
مرحله چهارم: قیرپاشی PVC
قیرپاشی به منظور عایق کردن قسمت های زیر بدنه، پایین رکاب و زیر گل گیرهای عقب و جلو برای جلوگیری از پوسیدگی است. چون زیر بدنه بیشتر از قسمت های دیگر در معرض گل و لای، شن، ماسه و نمک است. سپس تمیزکاری انجام شده و بعد از تمام شدن مراحل سیلرکاری و قیرپاشی، بدنه برای پخته شدن هر دو مرحله وارد کوره می شود.
مرحله پنجم: رنگ آمیزی به روش پودری الکترواستاتیک
در این مرحله یک لایه رنگ آستر به روش پودری الکترواستاتیک اعمال می شود. البته قبل از پاشش آستر تمام سطح بدنه تمییز و بادگیری شده و بعد بدنه وارد کابین پاشش آستر می شود. در سیستم های دستی پاشش توسط نیروی انسانی انجام می شود اما در سیستم اتوماتیک پاشش به وسیله ربات ها صورت می پذیرد. قسمت هایی مثل داخل درب، صندوق و داخل محفظه موتور به وسیله نیروی انسانی انجام می شود. بعد از تمام این مرحله، بدنه جهت تبخیر حلال های ناشی از اسپری برای پخت آستر وارد کوره می شود.
مکانیزم رنگ آمیزی به روش پودری الکترواستاتیک چیست؟
در این مکانیزم ذرات رنگ توسط تفنگی پاشیده می شود که دارای بار منفی بوده و جسم مورد نظر دارای بار مثبت است. بنابراین ذرات رنگ به وسیله نیروی جاذبه الکتریکی با قدرت بیشتری به جسم جذب و چسبندگی فوق العاده ای ایجاد می شود.
مرحله ششم: رنگ پایه( Base Coat) و رنگ نهایی(Top Coat)
بعد از مرحله آستر بدنه وارد ایستگاه آماده سازی شده و سنباده زنی صورت می پذیرد. سنباده زنی در بعضی از سیستم ها به صورت خیس و در بعضی دیگر به صورت خشک انجام می شود. سنباده زنی برای این انجام می شود که ذرات و آلودگی سطح آستر از بین رفته و موجب چسبندگی بهتر رنگ به بدنه شود. بعد از سنباده زنی، کاملا با باد خشک و تمییز می شود. در پایان یک لایه رنگ پایه (Base Coat) به روش پودری الکترواستاتیک اعمال می شود. برای رنگ های متالیک، یک لایه رنگ نهایی(Top Coat) نیز اعمال شده و در آخر پوشش جلادهنده رنگ (کیلر) پاشیده می شود.
در پایان تمامی این مراحل، پخت رنگ در کوره و سپس پولیش کاری و کنترل نهایی است. بعد از آن وارد بخش مونتاژ کاری قطعات و مرحله مهم پیوند ازدواج (اتصال سیستم تعلیق و موتور به بدنه) می شود.
